“Pijnacker-Nootdorp bijzondere voorloper op gebied van aardwarmte”

Pijnacker-Nootdorp was en is een pionier op het gebied van geothermie.
Geothermie is aardwarmte. Aardwarmte is heet water dat zich op een diepte van rond de 2.500 meter in de bodem bevindt. Hoe dieper je gaat hoe warmer het water wordt. Een aardwarmtebron heeft twee boringen: een om het hete water naar boven te pompen en een om het afgekoelde water terug te brengen in de bodem. Je boort schuin naar beneden zodat de bronnen een paar kilometer bij elkaar vandaan zitten. Het water dat je terugbrengt, is na een aantal jaren weer gewoon op temperatuur.

Tomatenkwekerij Van den Bosch in Lansingerland was de allereerste, maar daarna volgden Ammerlaan The Green Innovator aan de Nootdorpseweg in Pijnacker en Duijvestijn Tomaten aan de Komkommerweg. Deze bedrijven hebben voor hun pionierschap flink leergeld moeten betalen. En ook slaapuurtjes moeten inleveren. Vooral Leon Ammerlaan heeft door de jaren heen flink wakker gelegen. Ammerlaan The Green Innovator van Leon en Menno Ammerlaan kweekt per jaar 600.000 grote groene planten in allerlei soorten en variëteiten voor de vergroening van onder meer woon-
kamers en kantoren.

School en zwembad

Behalve de eigen kwekerij met zes hectare aan de Nootdorpseweg, voorziet Ammerlaan ook een groot aantal andere kwekers van aardwarmte. In totaal ruim zeventig hectare. Verder houdt Ammerlaan 500 flatwoningen in Pijnacker-Noord warm, plus zwembad en sportcentrum De Viergang en het Stanislascollege aan de Sportlaan. Duijvestijn Tomaten houdt nu nog alleen de eigen tomatenkwekerij op temperatuur. Dat is een oppervlakte van 15 hectare waar volgend jaar nog tien hectare bij komt. Duijvestijn kweekt verschillende soorten tomaten en sorteert en verpakt die veelal in eindverpakking. De productie is ongeveer tien miljoen kilo per jaar. Dit moderne bedrijf dat naast mensen van talloze nationaliteiten ook Pijnackerse scholieren werk biedt, is voortdurend aan het innoveren en verduurzamen op het gebied van techniek, personeelsbeleid, afzet en productontwikkeling. Een van de bijproducten van de aardwarmte zijn de smaakvolle gedroogde tomaatjes die Duijvestijn afzet. 

Tuindershof

Het was de bedoeling dat Duijvestijn Tomaten in de naburige toekomstige wijk Tuindershof 500 woningen gasloos en CO₂-vrij zou gaan verwarmen, maar dit gaat jammer genoeg niet door. Er komt nu een systeem met warmte/koude-wisseling en warmtepompen. Dat de aardwarmtetoepassing hier niet doorgaat, heeft vooral te maken met afschrijvingstermijnen. Een kweker kan economisch niet verder kijken dan 15 jaar terwijl een ontwikkelaar/bouwer over een periode van dertig jaar zekerheid verlangt en over die periode investeringen wil kunnen uitsmeren. Het werd nu dus te duur.

Aardwarmtepioniers

De ‘aardwarmtepioniers van Pijnacker’ zijn best tevreden over de medewerking
die ze door de jaren heen van de gemeente hebben gekregen. Er zou alleen water naar boven komen, maar toen kwam er toch olie mee of zelfs gas en olie. Het gevolg was dat er dure afvanginstallaties moesten komen om water te scheiden van olie en gas. Iedere keer stond de gemeente Pijnacker-Nootdorp met zijn opeenvolgende wethouders klaar om mee te helpen, te masseren, overleg los te wrikken, mee te sturen aan oplossingen en zelfs geld te lenen. Duijvestijn heeft problemen gehad, maar Ammerlaan nog veel meer. Een paar jaar geleden brak diep onder het aardoppervlak een leiding, zodat het systeem stilviel. In zo’n geval is er gelukkig nog wel een back-up via een zogenoemde WKK-installatie met een gasturbine die alle afnemers op temperatuur houdt inclusief de eigen groene-plantenkassen. Niemand zal ooit in de kou hoeven zitten!

Pijp in de pijp

Er is toen letterlijk ‘diep’ nagedacht over een oplossing in de vorm van een pijp in de pijp of een omleiding over een aantal meters. Technisch was dat mogelijk, maar het gevolg was capaciteitsverlies. Uiteindelijk is besloten tot een hele nieuwe boring, tot een grotere diepte en met een grotere capaciteit. Ook die boring kende de nodige problemen, maar recent is het project afgerond en intussen komt er water van bijna tachtig graden in grote hoeveelheden naar boven. De totale capaciteit van 450 kuub wordt nog lang niet ten volle benut. Er kunnen dus nog warmte-afnemers bij. Er wordt regionaal en zelfs nationaal gewerkt aan zogenoemde warmterotondes. Dat betekent dat verschillende bronnen van heet water aan elkaar worden gekoppeld, met als gevolg meer efficiëntie en meer risicospreiding. Ook dit is best een complex verhaal met allerlei politieke aspecten vanuit verschillende belangen, maar de tijd en het klimaat vragen om grote stappen voorwaarts.

Ambitieus

De warmtebronnen zijn er – ook op het vlak van restwarmte en afvalwarmte die anders worden verspild – en kunnen een belangrijk element zijn in de terugdringing van het CO₂-overschot dat algemeen wordt gezien als ‘de schuldige’ van aarde-opwarming en klimaatverandering. Pijnacker-Nootdorp is ambitieus op dit punt: in 2050 moet de gemeente helemaal CO₂– en klimaatneutraal zijn.